Imos facer unha viaxe pola figura da muller no mar, das mulleres mariñeiras. Remarcando, nas distintas perspectivas do mar e as labores que se poden realizar nel, como cambiou o papel das mulleres para a sociedade, dende que telas no barco era sinal de mal augurio ate a actualidade, en que, paseniño pero insistindo, imos atopando o noso lugar en calquera recuncho dese fogar que é o mar.
As especies mariñas pasan por épocas nas que o seu consumo ten efectos nocivos para as mesmas e para o planeta. Pola contra, tamén hai períodos nos que estas especies son máis ricas e o efecto do seu consumo faise notar menos ou a máis curto prazo. Así, a maioría de produtos mariños deben ser consumidos preferentemente no que denominamos “a súa tempada”.
Neste ano 2023 fan 30 dende o comezo da Federación Galega pola Cultura Marítima e Fluvial, coñecida como Culturmar. A súa orixe remóntase a 1993, ao redor dunha xuntanza de embarcacións tradicionais que tivo lugar en Ribeira. Dende entón mantivéronse tanto as xuntanzas ou encontros deste tipo, como unha serie de obxectivos que defenden o Patrimonio Marítimo de Galicia.
Os cascos dos barcos, especialmente aqueles feitos de madeira como as embarcacións tradicionais galegas, actúan como plataformas de cría para gran variedade de especies animais e vexetais do medio mariño. Pódense atopar diversos tipos de organismos, uns de orixe vexetal coma o limo ou as algas, e outros de orixe animal coma moluscos ou esponxas. Son as chamadas bioincrustacións.
A ferramenta básica de Marabaixo é o noso barco, o Galeón Punta Pragueira. Como xa contamos brevemente en entradas anteriores, este navío é unha embarcación tradicional, propia das rías galegas, empregada noutros tempos para mover mercadorías e que na actualidade utilizamos para viaxes turísticas e divulgativas. E como todas as embarcacións precisa dun mantemento básico.
Son milleiros os barcos afundidos en Galicia. Os fortes ventos mareiros, as correntes mariñas, pero sobre todo a irregular costa e os baixos fondos do noso litoral explican os 8.000 naufraxios que viviron na nosa beiramar. As vilas mariñeiras e as cidades costeiras viviron grandes naufraxios, coma Memphis na Pedra…
Embarcacións tradicionais galegas A costa galega ten unha grande riqueza paisaxística, biolóxica e económica. Por esta razón, dende hai séculos, os mariñeiros utilizaron as embarcacións tradicionais galegas para traballos de pesca, marisqueo ou transporte de mercadorías. As nosas rías foron navegadas por diferentes embarcacións que forman parte do patrimonio marítimo…
Castelos na Coruña A posición estratéxica da capital do Reino de Galicia durante séculos explica a construción de tres castelos na baía da Coruña para defendela urbe dos ataques das armadas estranxeiras. Non foi até a Idade Moderna cando se construíron os Castelos de San Antón, Santa Cruz e San…
Na Coruña, e noutras zonas de Galiza, un dos produtos pesqueiros máis apreciados son os ourizos de mar. Tal é o seu valor que moitos lle chaman “caviar de pobres”. O entorno do golfo ártabro é unha zona ideal para que estes animais crezan, pero a sobre-explotación e a contaminación provocada polos afundimento do Aegean Sea e do Prestige, causou unha redución drástica da poboación destes animais. Un proxecto innovador de cría en catividade deste animal vaille permitir aos pescadores mellorar o estado deste recurso para poder seguir explotándoo de forma sustentable.
Poucas cousas hai máis efectivas ca os aromas para transportarnos a outro tempo, a outro espazo ou a outros contextos. E poucos aromas hai máis recoñecibles ca o cheiro do mar. Un cheiro que, coma tódolos demais, ten nome de molécula química.
Este verán cando vaias á praia non só te tires a tomar o sol na toalla, mira ao teu redor e fíxate: estás nun ecosistema vivo. Entre a area, nas pedras, na auga, ... as praias son un entorno cheo de seres vivos. Por atoparse entre o ambiente terrestre e o mariño nas praias existe un gradiente de condicións que propician que teñan unha grande biodiversidade. Buscar pistas da existencia desta biodiversidade pode ser unha maneira divertida de entreterse en vez de só tirarse na toalla. Tamén é unha forma divertida de ensinarlle aos nosos fillos e fillas cousas que nunca viron.
Gaivotas, presentes tanto en bravas paisaxes marítimas e praias remotas como en portos, encoros, vertedoiros ou na terraza do bar da esquina. Poucas aves hai que poidan ser observadas tan doadamente en tantos lugares tan diferentes e ao mesmo tempo sexan unhas perfectas descoñecidas para a maior parte da poboación.
Para recibir o boletín mensual “Mar e investigación” e todos os artigos publicados.